Obraz mikroskopowy

- okrągłe, regularne jądra z ziarnistą chromatyną typu sól i pieprz (salt and pepper), cytoplazma zwykle obfita

- zwykle zajmuje podstawy krypt lub poniżej

- typy architektonicznie:  wyspowy (insular)-okrągłe gniazda komórek, możliwe palisadowanie; beleczkowy (trabecular)-  rzędy lub sznury pokryte komórkami, których oś długa jest prostopadła do podłoża; cewkowy (tubular)- cewka wysłana pojedynczą warstwą podobnych komórek, brak komórek ze śluzem śródplazmatycznym

- podział ze względu na architekturę i produkty: enterochromatofinowy (enterochromaffin, EC)- wytwarzający serotoninę, częsty w wyrostku robaczkowym, tworzy gniazda (komórki podporowe S100+ otaczające gniazda), częsta inwazja, ale rzadko z reakcją desmoplastyczną otoczenia; produkujące glucagon-like peptide / pancreatic polypeptide (PP/PYY)- beleczkowy lub cewkowy, rzadko inwazja, rzadko w wyrostku, chromogranina A-; cewkowy (tubular)- rzadko w wyrostku, bez komórek podporowych, może produkować serotoninę, chromograninę, glukagon

- podział ze względu na Ki67 (% oceniany na 2000 komórek) i indeks mitotyczny/MI (oceniany przynajmniej w 50 HPF): well differnetiated neuroendocrine tumor/neoplasm- NET ( G1 i G2) i high grade/ poorly differentiated neuroendocrine carcinoma NEC (G3)

NET G1- MI poniżej 2 na 10 HPF lub Ki67 mniejszy lub równy 2%

NET G2- MI od 2 do 20 na 10 HPF lub Ki67 od 3 do 20%

Immunohistochemia

Różnicowanie

- rak gruczołowy (adenocarcinoma) – znaczna atypia komórek, ujemne markery neuroendokrynne, często reakcja desmoplastyczna podścieliska, znaczna ilość figur podziału, często naciekanie pojedynczymi komórkami, na powierzchni możliwe do odnalezienia elementy raka in situ lub gruczolaka, może zawierać komórki sygnetowate lub śluzotwórcze

- przerzuty nowotworu neuroendokrynnego o innym punkcie wyjścia- panel przeciwciał TTF1 (płuco+ w około 50%), CDX2 (jelito czcze i wyrostek + w około 90%), PDX1 (żołądek, dwunastnica, wyrostek + w około 55-60%), ISL1 (trzustka + w około 60%), PAX8 (trzustka, odbytnica, dwunastnica + w około 55-90%), CK7 (dwunastnica, jelito czcze i wyrostek -), CK20 (płuco, żołądek -)

- rakowiak z komórek kubkowych (goblet cell carcinoid) i rak z rakowiaka z komórek kubkowych (carcinoma ex goblet cell carcioid /ex-GCC/)- chromogranina i synaptofizyna+ jedynie w pojedynczych komórkach, śródplazmatyczny śluz w komórkach kubkowych, CK20+ niemal w 100%, w raku liczne figury podziału, naciekanie pojedynczymi komórkami lub płatami, reakcja desmoplastyczna podścieliska