Obraz mikroskopowy

-  dysplazja dużego stopnia (high grade dysplasia/ high grade intamucosal neoplasia)- układy sitowate (cribriform)- gruczoły bezpośrednio stykające się ze sobą (back to back) bez rozdzielającego podścieliska, całkowita utrata polarności wysoce atypowych komórek, mikroinwazja z reakcją desmoplastyczną podścieliska- inwazja ograniczona do blaszki właściwej (lamina propia, łącznie z muscularis mucosae)

- rak inwazyjny (invasive)- inwazja przez muscularis mucosae, przynajmniej do podśluzówki, często martwica i reakcja desmoplastyczna otoczenia, różny procent formowania gruczołów w utkaniu nowotworu ( niski stopień złośliwości /low grade/ przynajmniej 50% utkania guza w najgorszym miejscu tworzy gruczoły; wysoki stopień złośliwości /high grade/ 49% i poniżej utkania guza w najgorszym miejscu tworzy gruczoły)

- szczególne podtypy- gruczołowopłaskonabłonkowy (adenosquamous)- obie komponenty są złośliwe; rdzeniasty (medullary)- rozprężające granice, liczne limfocyty w tle; śluzowy (mucinous)- powyżej 50% utkania śluzowego; sygnetowatokomórkowy (signet ring cell)- powyżej 50% utkania z komórek sygnetowatych; niezróżnicowany (undiferantiated )- bez formowania gruczołów

- cechy niestabilności mikrosatelitarnej- nacieki limfocytarne na terenie guza /tumorinfiltrating lymphocytes, TILs/ 3 i powyżej na 1 duże pole widzenia; nacieki limfocytarne jak w chorobie Crohna- skupiska limfocytów/ pęcherzyki z lub bez centrami rozmnażania poza węzłami chłonnymi, typ histologiczny- rdzeniasty, śluzowy, nisko dojrzały

Immunohistochemia

Dodatnia

CK20 (95%), CDX2 ( 75-98%), MUC1, MUC3, CEA, B72.3

Ujemna

CK7, p63, CK 5/6, MUC2, MUC5AC

Różnicowanie

- gruczolak z pseudoinwazją (adenoma with benign misplacement of glands/pseudoinvasion)- brak wyraźnej atypii komórkowej I architektonicznej, zrąb zapalny lub włóknisty, często ciągłość przez otwory w muscularis mucosae, w szypule polipa hemosyderyna, gruczoły mogą sąsiadować z blaszką właściwą, często dobrze ograniczony, kolagen typu IV otacza ciągle gniazda komórek gruczołowych, intensywność wybarwienia E-kadheryną taka sama jak części powierzchownej gruczolaka

- przerzutowe raki gruczołowe- panel immunohistochemiczny