1. Obraz mikroskopowy

- Złośliwy nowotwór nabłonkowy wykazujący rogowacenie/keratynizację i/lub mostki międzykomórkowe lub też morfologicznie niezróżnicowany rak niedrobnokomórkowy wykazujący immunohistochemiczne markery płaskonabłonkowe

- Rogowaciejący/ keratinizing- obecność rogowacenia/ kearinization/, pereł rogowych /pearl/ i/lub mostków międzykomórkowych /intracellular brigdes/,

- Nierogowaciejący/ non-keratiniazing- brak cech rogowacenia, mostków międzykomórkowych, jedynie pozytywne markery płaskonabłonkowe

- Płaty i gniazda komórek nowotworowych, może towarzyszyć mu dysplazja i rak in situ, komórki zwykle niszczą granice pęcherzykowe i wypełniają otwarte przestrzenie, rzadko w pojedynczych komórkach wewnątrzkomórkowy śluz, czasem mogą towarzyszyć mu komórki wielojądrowe, nacieki neutrofilowe, onkocyty, zmiany jasnokomórkowe

2. Immunohistochemia

Dodatnia

- p63, CK 5/6 + (87-100%), EMA, tromobomodulina (87-100%), p40

- Niespecyficznie: CD15, CEA, HPV, p53, S100

Ujemna

- TTF1 (w niskozróżnicowanym możliwie słabo pozytywny), NapsinA, Wimentyna (zwykle)

3. Różnicowanie

- brodawczak/ papilloma- brak cech inwazji

- przerzuty raka urotelianlego- CK7+, p63+, p40+, ale także GATA3+, uroplakin3+, CK20+

- przerzuty raka płaskonabłonkowego innego pochodzenia np. nosogardło, krtań, przełyk, szyjka macicy- często wywiad i badania genetyczne

- podstawnokomórkowy/ bazaloidny rak płaskonabłonkowy/ basaloid squamous cel carcinoma- zraziki (guzki, beleczki) tworzone przez niewielkie komórki (podobne do siebie, sześcienne lub wrzecionowate, jądra komórkowe hiperchromatyczne, chromatyna pęcherzykowa lub ziarnista, brak jąderek, cytoplazma skąpa, ale dobrze widoczna) z widocznym palisadowaniem obwodowym ( też wielorzędowym), duża aktywność mitotyczna, często martwica czopiasta/typu komedo, możliwe różnicowanie płaskonabłonkowe z perłami rogowymi, podścielisko hialinowe lub mucynowe, IHC: pozytywne- p40, p63, CK5/6, CK1, CK5, CK10, CK14; negatywne: TTF1, ogniskowo możliwe pozytywne markery neuroendokrynne do 10%+- CD56, chromogranina, synaptofizyna

- metaplazja płaskonabłonkowa z atypią/ squamous metaplasia with atypia